A Journey in General Compartment

We always learn lessons from the troubles faced by us in our lives. We can’t learn by watching somebody undergoing stress or reading about them. It is no longer a wonder why Mahatma Gandhi travelled all over India in general compartments of trains. Gandhiji’s intention was to know about the real India before leading the freedom struggle movement. I understand that he was definitely right in those days to commute in general compartments to learn about the troubles faced by common man in India. The common man has to undergo several hardships while commuting in general compartment of the Indian Railways. I am now a witness to the fact that how many lakhs of passengers are punished daily as they are common people.

I had to travel in a General Compartment of the Indian railways. As per the railway timetable my journey from Delhi to Mughal Sarai is only 12 hours. Since the waiting list position of my ticket was above 400 hence there was no chance of getting a confirmed ticket. So I thought I could undertake my journey in general compartment during day time. However, my journey exceeded beyond 20 hours which is close to spending an entire day in train. Now let me share my experiences while commuting in the train.

Whenever a person boards a general compartment on a busy route, his first dilemma is to enter the coach as early as possible. Later, he has to struggle to find a seat. If one is unable to get a seat, then he has to either climb up and sit on the luggage carrier or get ready to sit on the floor of the compartment. Co-passengers will also trouble him while moving around the coach. Normally in one seat (i.e. a berth length in sleeper coach) six to seven people sit. In other words, irrespective of different body masses, it is compulsory to fit. Luggage carriers are normally occupied by three to four people. Two persons share the single side-seats. Many people would sit on the passage and the place in between the seats. Thus large number of persons occupies a compartment which is actually meant to accommodate eight persons. Adjust, adjust and adjust… is the philosophy.

Since these compartments are isolated from sleeper coaches, they are deprived of food supply. Even when train halts at a station, no food stalls are available near to the coaches as they are on the rear end of the train. By the time sellers reach near these coaches, the train is already set for departure. Thus only few commuters sitting near the window are able to purchase food items. However, most of the passengers help their co-passengers by ordering food through windows.

The toilets in these coaches are unhygienic as they are seldom cleaned by coach attendants. There is lack of water supply too. If male commuters themselves find it difficult to use these toilets, then imagine the fate of female passengers. To add to the woes, one of the toilets is occupied by few commuters due to space crunch in the coach. The passengers can’t expect the fans in the compartments to function anyway. If the windows are opened, then those commuters seated near it feel cold and if it is shut, then the insiders feel suffocated. Thus once again, the only means to survive is to ‘adjust’.

This is how the general compartments function in our country. I had seen the pictures and videos of crowded trains. I had also noticed people sitting on the roof of the coaches. However, these incidents never made me realize the hardships faced by people while travelling in this manner. After a long journey spanning 20 hours, I was eagerly waiting for my station to arrive and alight from the coach as soon as possible. Once I got down at the station, I felt like a bird which was freed from the cage. I looked back at the coach. No one else got alighted, instead three commuters boarded it. Most of the passengers had to travel another 10 to 12 hours for reaching their destination. I sighed. Does Railways really bother to serve the poor people who mostly travel in these general compartments?

ಬಳ್ಳೂರು ಡೈರಿ ಕೇರಾಫ್ ಸ್ತ್ರೀ

"ನಂದಿನಿ ಹಾಲಿನ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ದನದ ಚಿತ್ರ ಯಾಕಮ್ಮಾ?" ಖಾಲಿಯಾದ ಹಾಲಿನ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಮಗು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಅಮ್ಮನಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿದು. ಕಾರಣ ಅದಕ್ಕೆ ಹಾಲಿಗೂ ದನಕ್ಕೂ ಇರುವ ಸಂಬಂಧ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯವೂ ಹಾಲನ್ನು ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸುವುದು ಅಭ್ಯಾಸ. ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ ಒಮ್ಮೆ ಗೊಣಗಿಕೊಂಡರೂ ಬೇರೆ ವಿಧಿಯಿಲ್ಲ. ನಿರ್ಧರಿತ ಬೆಲೆಯನ್ನು ತೆತ್ತು ತರಬೇಕು.  ಈ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ ಬರುವ ಹಾಲಿನ ಹಿಂದೆ ಎಷ್ಟು ಕೆಲಸ ಇದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವೆಂದಾದರೂ ಯೋಚನೆಗೆ ಹಚ್ಚಿದ್ದುಂಟೇ? ಹಾಲನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸಂವರ್ಧಿಸಿ, ಶೀತಲೀಕರಿಸಿ ನಮಗೆ ’ನಂದಿನಿ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಲನ್ನು ತಲುಪಿಸುತ್ತದೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಹಾಲು ಒಕ್ಕೂಟ (ಕೆ.ಎಮ್.ಎಫ಼್). ಈ ಒಕ್ಕೂಟದಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಂಘಗಳು ಹಾಲು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಇಂತಹ ಹಲವಾರು ಸಂಘಗಳ ನಡುವೆ ಬಳ್ಳೂರು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದ ಸಂಘ ವಿಶೇಷವಾದದ್ದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಸಂಘವನ್ನು ನಡೆಸುವುದು ಮಹಿಳೆಯರು.
ಬಳ್ಳೂರು ಕೃಷ್ಣರಾಜ ನಗರ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮ. ಇಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಯೇ ಪ್ರಧಾನ ಕಾಯಕ. ಕೃಷಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಹಸು ಹಾಗೂ ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನೂ ಸಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಮನೆಯ ಬಳಕೆಗೆ ಬೇಕಷ್ಟನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಾಲನ್ನು ೫ ಕಿಲೊಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪಕ್ಕದ ಗ್ರಾಮವಾದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದ್ದ ಡೈರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ದಿನಕ್ಕೆರಡು ಬಾರಿ ಹಾಲನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಬರುವುದೇ ಒಂದು ಹೊರೆಯಾಗಲಾರಂಭಿಸಿತು. ದೂರದೂರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಹಾಲನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಬರುವ ಬದಲು ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲೇ ಡೈರಿಯನ್ನು ಯಾಕೆ ಆರಂಭಿಸಬಾರದು ಎಂಬ ಚಿಂತನೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾದದ್ದೇ ಬಳ್ಳೂರಿನ ಡೈರಿ. ಈ ಚಿಂತನೆಯ ರೂವಾರಿ ರತ್ನ ಅಭ್ಯಂಕರ್ ಅವರು. ಜನರೇ ಅಪೇಕ್ಷಿಸಿದಂತೆ ಈಗಲೂ ಅವರೇ ಅದರ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಮತದಾನದ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.  
ಹಾಗಾಗಿ ಇದು ಯಾವುದೇ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸೊತ್ತಲ್ಲ. ಇಡೀ ಊರೇ ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲುದಾರರು. ಸದಸ್ಯರಾಗುವವರು ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಬಂಡವಾಳದ ಸಂಗ್ರಹಣೆ. ಮೊದಮೊದಲು ಡೈರಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕುರಿತು ಸಂಶಯ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಜನರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಹಿಂಜರಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಈ ಹಿಂದೆ ಡೈರಿ ಆರಂಭಿಸುತ್ತೇವೆಂದು ಹೊರಟ ಕೆಲವರು ಹಣ ನುಂಗಿದ ಅನುಭವ ಇನ್ನೂ ಹಸಿಯಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಆರಂಭದ ಅಡಚಣೆಗಳನ್ನು ದಾಟುವುದಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟಪಡಬೇಕಾದರೂ ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ಡೈರಿ ಆರಂಭವಾದ ಮೇಲೆ ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಬಹಳ ಕಷ್ಟದಿಂದ ೧೫೨ ಮಂದಿಯನ್ನು ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿದ್ದ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಷೇರುಗಳು ಬರತೊಡಗಿದುವು ಮತ್ತು ಷೇರುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಈಗ ೩೦೦ ತಲುಪಿದೆ. ದಿನಕ್ಕೆ ೬೦ ಲೀಟರುಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾದ ಡೈರಿ ಈಗ ೨೦೦೦ಲೀಟರ್ ಹಾಲನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುವ ಹಾಲನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಹುಣಸೂರಿಗೆ ಕಳಿಸುವ ಒಂದು ಹಾಲು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ’ಡೈರಿ’ ಅಂತ ಆರಭವಾದದ್ದು ೨೦೧೩ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಿ‌ಎಮ್‌ಸಿ (ಬಲ್ಕ್ ಮಿಲ್ಕ್ ಚಿಲ್ಲಿಂಗ್ ಸೆಂಟರ್ - ಸಗಟು ಹಾಲು ಶೀತಲೀಕರಣ ಘಟಕ) ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿದೆ. ಬಳ್ಳೂರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಪಕ್ಕದ ೫ ಗ್ರಾಮಗಳಿಂದ ಹಾಲು ಇಲ್ಲಿ ಶೇಖರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘ ಅನ್ನುವ ಗೌರವಕ್ಕೂ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ.  ವಾರಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೧೪ ಲಕ್ಷ ಹಾಗೂ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಕೋಟಿ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟು ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತದೆ.

ಡೈರಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದಾಗಿ ಬಳ್ಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಟಿ.ವಿ., ಫ್ರಿಡ್ಜ್, ಸ್ಕೂಟಿ, ಬೈಕು ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಉಪಕರಣಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಊರ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಬಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳಿಂದ ಸಾಲವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮರುಸಂದಾಯ ಮಾಡುವ ಧೈರ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಾಗಿ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವವರೂ ಕೂಡಾ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ದನಗಳನ್ನು ಸಾಕುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರುಗಳಿಗೆ ಜೀವನಕ್ಕೊಂದು ನಿರಂತರ ಆಧಾರವಾಗಿ ಡೈರಿ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿದೆ. ವಾರಕ್ಕಿಂತಿಷ್ಟು ಅಂತ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗಿ ಗಳಿಸುವ ಆದಾಯವು ಜನರಿಗೆ ಜೀವನ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಕೃಷಿ ಹಾಗೂ ಹೈನುಗಾರಿಕೆ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಪೂರಕವಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತಿವೆ. ಕೃಷಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಆಳುಗಳ ಸಹಕಾರ ಹೈನುಗಾರಿಕೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮನೆ ಮಂದಿಯೇ ದನಗಳ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಎಷ್ಟೋ ಜನ ಪರಾವಲಂಬಿತವಾದ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೈನುಗಾರಿಕೆಯನ್ನೇ ಮುಖ್ಯ ಕಸುಬನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಡೈರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಆದಾಯವನ್ನು ಒಕ್ಕೂಟದ ’ಬೈಲಾ ಪುಸ್ತಕ’ದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿರುವ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರವೇ ವಿನಿಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಯವನ್ನು ಜನರಿಗೆ ಬೋನಸ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೊಡುವ ಕ್ರಮವೂ ಇದೆ.
ಬಳ್ಳೂರಿನ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘವು ಹೀಗೆ ಕ್ಷೀರ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಮೂಲಕ ಊರಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಂದ ಇಂತಹ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ ಶ್ಲಾಘನೀಯ. ಮಹಿಳೆಯರ ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಊರಿನ ಪುರುಷರೂ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕೈಲಾದ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ವಿವಿಧ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಡಾಗ ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧ್ಯ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ತರಗಳು ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳು - ಭರವಸೆಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳು

ಯಾವುದೇ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಶ್ರೇಣಿವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅನ್ನುವುದು ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ವಿಂಗಡಣೆಯ ಆಧಾರಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲು ಸಿಗುವುದು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಾಧಾರಿತ ವರ್ಗ ವಿಂಗಡಣೆ (class division). ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳ ಜನರ ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ಕೆಳವರ್ಗದ ಜನರು ಇನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ ಅನ್ನ, ನೀರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್.ಅವರಿಗೆ ಅದರಿಂದಾಚೆಗಿನ ಕುರಿತು ಯೋಚನೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಇದರ ಅರ್ಥ ಜನರಿನ್ನೂ ಚಿಂತಿಸುವ ರೀತಿಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲಿಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ. ಬಡವರಿಗಾಗಿ ನಾವಿನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕಾದದ್ದೇಷ್ಟಿದೆ ಎಂಬುದರ ಸಂಕೇತ. ಇನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಒಪ್ಪೊತ್ತಿನ ಊಟಕ್ಕೆ ಗತಿ ಇಲ್ಲದೆ ಪ್ರಾಣ ಬಿಡುವ ಮಂದಿ ಅನೇಕರಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನೂ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಪೂರೈಕೆಯ ಕೊರತೆ ಇದೆ. ಹಸಿವನ್ನು ನೀಗಿಸದ ಹೊರತು ವ್ಯಕ್ತಿ ಇನ್ನೇನನ್ನು ಯೋಚಿಸಬಲ್ಲ!? 

ಆದರೆ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರು ಬಯಸುವುದು ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ, ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಸುರಕ್ಷತೆ ಮುಂತಾದುವುಗಳನ್ನು. ವಿದೇಶೀ ನೀತಿ, ರಾಜಕೀಯ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಇವರು ಗಮನಿಸುತ್ತಾರಾದರೂ ಅವರ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು (life chances) ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು ಮೇಲ್ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರುವುದು ಅಥವಾ ಮೇಲ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರುವುದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. 

ಮೇಲ್ವರ್ಗದವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಭಿಲಾಷೆ. ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲಗೊಂಡು ಸುಖಜೀವನ ನಡೆಸುವ ಹಂಬಲ. ತಮ್ಮ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಮೂಲಕವಾದರೂ ಸರಿಯೇ, ಬೇಗನೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಆತುರ. 

ಈ ರೀತಿಯ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳಿರುವಾಗ ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಸುಲಭ, ಆದರೆ ಕಾಯಿದೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಆಧಾರ ನೀಡುವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ (infrastructure) ಕೊರತೆ ಇದೆ. ಒಂದು ವರ್ಗದ ಜನರ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸ ಹೊರಟರ ಅದು ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಗದ ಜನರ ಆಶಯಗಳಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ನೈಜತೆಯನ್ನು ಅರ್ಥವಿಸಿಕೊಂಡು, ಅದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸಾಧ್ಯವಿರುವಷ್ಟೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಎನ್ನುವ ನಿಜ ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ಕೊಡಬೇಕು. ಜನರೂ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರೌಢತೆ ತೋರಿಸಬೇಕು. ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದ್ದಾದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಕೊಡಬೇಕು. ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಹೊರಗಿಡಲ್ಪಟ್ಟವರ ಮತ್ತು ಹೊರಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡವರ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಮೆ ಮಾಡುವುದು ಅಷ್ಟೊಂದು ಸುಲಭದ ಮಾತಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸರಕಾರಗಳು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು. ಕೇವಲ ಭರವಸೆಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಬೇಕಾದ ಸಮಷ್ಟಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಯೋಜನೆಗಳಿರಬೇಕು. ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಮ್ಮತದಿಂದ ಕೆಲಸಮಾಡಬೇಕು. ಅದನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸುವ ಕಡೆಗೆ ವಿವಿಧ ಸ್ತರಗಳ ಜನರು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದರೆ ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧ್ಯ. 


ಈ ಲೇಖನವು ಕನ್ನಡ ಫೋರಮ್ (http://www.kannadaforum.net/)  ಎಂಬ ಜಾಲತಾಣವೊಂದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. 

Mount Abu – hillocks on hills

Hill stations are the most desired touring spots for many. They may add to their list the Mount Abu as it is an enchanting hill station in Rajasthan. The fascinating fact is that it is not just one hill but a range of hills of Aravalis. December and January months are very good time to visit this place as one can enjoy the chilling cold weather. Though Sometimes the temperature goes down to –8°C the noon time is pleasant. Of course, wearing a jacket, monkey cap, having a cup of garam chaay (tea) and some pakoras (snacks) makes a perfect experience of a hill station!

The name Abu comes from the Arbuda devi the main goddess of the mountain. Arbuda became Abuda and further shortened to be called Abu. So is the name Mount Abu.

Arbuda Mahadev Temple:

 Normally a tour in India is blended with visits to temples. On Mount Abu the journey begins with the visit to Arbuda Mahadev temple for which we stop on the way to Arbudadevi temple. There is a Shivalinga of the size of nearly 11feet height and 8feet breadth. However, there are no special architectural or sculptural works here. 

Arbuda Devi Mandir:

            This temple is situated on the hill top of about 4,220 feet height located at around 2km north from the city. It is also called Adhar Devi mandir. One must be able to climb the steep steps that gives an enchanting experience to youngsters while it makes the elderly to mind their age.  The speciality of this temple is that the main temple is in a cave in a natural rock. Devotees have to bend and move in kneeling position to reach the garbhagriha that is sanctum sanctorum. Many people carry coconut, plantains and flowers for pooja to the mandir from the shops down the hills. The waiting langurs on the hill top suddenly jump and snatch the offerings. However, very few become successful to save it from them and reach to the temple.

            Marketing, photography, eatables and other avenues are waiting for the visitors. One of them is getting adorned in Rajasthani traditional dresses. There are shops down the hill to provide the dresses on rent to the tourists.   The tour guides find it an opportunity to make a small money by clicking the photographs in that traditional attire.

Brahmakumari Ishwariya Vidyalaya:

            It’s nearly 1km from Arbuda devi mandir. It is the headquarters of ‘Brahmakumaris’ spiritual organization which has branches all over the country and has presence in many other countries in the world. Universal Peace Hall or ‘Om Shanti Bhawan’ is there. Lots of tourists do visit here and there are volunteer guides to show the place and explain about the principles of the organization.

Guru Shikhara:

            It is the loftiest peak of Aravali hills with a height of 5,653 feet above sea level. It is around 18km from Abu. Temple of Swami Dattatreya is situated over here. It is a wonderful experience to visit the topmost point over here and look around! Here again the steep steps pose a challenge but there are paid services of carrying the devotees for those who are in need. A radar station is installed here for the surveillance purpose. On the way to Guru Shikhara, there is a vast level rock which the guides call Honeymoon point. It’s nothing but a stopover that helps the guides in increasing the number of places they show to the tourists.  

Anchalgarh:

            On the way back from Guru shikhara we visit a temple of Lord Shiva. In an adjoining farm there are three rock statues of buffaloes  representing three ‘rakshasas’(demons). One can also see a fort on the hilltop. Those who have sufficient time can climb up the hill and explore more.

Dilwara temples:

            It is the must visit place in Mount Abu. It is a Jain temple. The architectural richness in the carvings of marble stone just mesmerising. They cannot be explained in words! The clarity of sculptures reflects the artistic excellence of the sculptors of that time. They were built by Vastupal Tejpal kings during 11^th to 13^th century. Few hours are not sufficient to see this architectural majesty. Hoysala architecture in Beluru and Halebidu in Karnataka is a reflection of the peak of maturity in temple architecture in southern India which are made out of dark granite rocks. Here the Dilwara temples depict the excellence in temple architecture in the north which is made of marble stone.

            However, one gets surprised to see the Dilwara temples having flat roofs or dome shaped roofs and absence of ‘Shikharas’ which is a characteristic feature of Indian temple architecture. Dooms are the characteristic feature of Islamic architecture which we can see in Taj Mahal in Agra or Gol Gumbaz in Bijapur. Then why Jain temple has dome shape on the roof can be a matter of curiosity. The revelation is quite interesting. It was the strategy of the Rajaput rulers to save the temple from invaders. If they had made shikharas, then the temples would have been an easy target for the invaders as they could have located them easily. But if roof was flat then it could be camouflaged by the trees surrounding it or if domes were there, then they would be presumed to be a mosque and left untouched.

            In one of the temples in Dilwara, it is said that one of the sculpture of Jaina Tirthankara is made of 4000kgs of gold!

Nakki lake and Sunset point:

            Nakki lake is a vast lake in the heart of the city. It is at a height of 1200m above sea level. Boating in Nakki lake is a nice experience. Evenings are fine for a pleasant boat ride.  I was told by a localite that the lake gets frozen completely in the mid of January and people can walk over it! There are good number of restaurants, tea points and variety of textile and handloom shops nearby.

            Sunset point is nearly 2km from Nakki lake. There are horses and man –pulled carts to go for about 1km to reach sunset point. A horse ride is charged at Rs. 100 per head and carts are charged at Rs. 50 per head. There are small hillocks where people rush to watch the sunset. However, those who have watched the grandeur of sunset on the seashore may not find it interesting here!

            A tour package comprises these as the main places in Mount Abu. There may be many more unexplored but worth seeing places! One should have interest, time and energy to explore. Mother Nature is like that. It is never ending as we go on exploring it!

How to reach:                                                  

            Ahmedabad and Udaipur are the nearest airports. Train connectivity is there to ‘Abu road’ which is nearly 30km from Mount Abu. There are sufficient number of buses, jeeps and cabs from Abu road to Mount Abu. It takes nearly 45 minutes to 1hour to climb up the hills by vehicle.

Where to stay:

            There are good number of hotels in both Abu road and Mount Abu. Comparatively the hotels in Abu road are cheaper than Mount Abu. A normal hotel room would cost minimum around Rs. 750 – 800 in Abu Road and in Mount Abu minimum price may cross Rs. 1000.  

The transport to visitors:

            Rajasthan State Road Transport Corporation (RSRTC) has a day’s tour package which costs around Rs. 125 per day per head starting at 9am  from bus-stand at Mount Abu. Of course, private luxury buses are also available at a higher cost. The advantage for those who visit Abu for the first time, this bus trip will make it easy to visit the important places. The travelling between the places becomes quite easy since one need not bargain with auto drivers or other taxis. But if one doesn’t have time to spend whole day in Abu, then it is advisable to book a cab or a jeep to visit the touring spots. 

Bio–toilets to eliminate open defecation

It is a matter of pride to be Indian when India is praised for something. But it becomes a matter of great concern when foreign nations point fingers towards India due to poor hygiene. Open defecation is one such major problem the nation is facing. According to the report of WHO and UNICEF, India is the country with highest number of people practicing open defecation. It is not only an issue of human dignity but also nitrate contamination of ground water and increasing coliform count of surface water. It also leads to unhygienic environment and leads to malnutrition and other communicable diseases.

Who must be held responsible for open defecation? We tend to point fingers at the lower class of our society and the rural folks. But even middle class and upper class indulge in open defecation when they travel in Indian Railways. It is a well – known fact that Indian Railways is the single largest organisation responsible for open defecation. It has also resulted in rusting of railway tracks along with the other environmental and health hazards mentioned above. Is it not important to transform the stinking railway stations clean?

Many people feel that it is necessary to clean India. But they show helplessness in addressing this problem. However, the scientists of this country are not helpless. Defence Research and Development Organization (DRDO) has already come up with a solution for eliminating open defecation in trains. It is not simply about constructing a toilet but a bio–toilet. Bio–toilets were developed for the soldiers protecting our country in Himalayas especially those posted in Siachen glaciers. These toilets are equipped with bio-digester tanks which are inoculated with bacteria which break down faecal matter into bio-gas and water. Ninety per cent of the solid waste is reduced on the dry weight basis. Pathogens are also reduced by 99 per cent. Thus it’s a one stop solution for open defecation and also is inexpensive. They are being installed in Indian Railways. Konkan Railway Corporation has decided to install bio–toilets not only in trains but also in railway stations.

My recent train journey made me to ask whether our people are aware about these toilets. Because, a bio–toilet installed in a 3 tier AC coach showed me that the notice boards on the doors and inside saying “This is bio-toilet system. Please do not throw paper waste, clothes, bottles, napkins, polythene bags into the toilet commode which may cause inconvenience. Please dispose them into dustbin”. However, people are ignoring this message as they throw all these items into the toilet commode.

Even when a good facility is provided with new technology to solve a burning issue, the people are only sabotaging the public property. They are unwilling to change their habits. They still show the same arrogance, negligence, insanity and continue to blame governments for lack of amenities. When I asked a safai karamchari about the problems faced by him while cleaning the bio–toilets, he showed me the arrangement made to clear off those blocking materials. I felt Indian scientists have practical intelligence. They don’t want their technology to fail on account of people’s bad habit.
When I asked about the attitude of people towards bio–toilets and ignoring the messages posted on notice boards, he replied “padhe likhe log hai, samajhdari nahi hai” (They are literate people but not educated).